AMELİYAT ÖNCESİNDE BİLİNMESİ GEREKENLER
Ameliyat öncesinde doktorunuz gözünüzü dikkatli bir muayeneden geçirecek ve genel sağlık durumunuzu değerlendirecektir. Bu işlemlere yarık lamba muayenesi, göz genişletilerek yapılan muayene ve OCT(oküler koherens tomografi), floresan anjiografisi, retina fotoğrafı ve/veya ultrason gibi muayenehanede yapılacak tetkikler dahildir.
Eğer ameliyatın anterior (ön) segmenti, korneayı ya da lensi kapsama ihtimali var ise başka tetkikler de yapılabilir. Eğer göz travmatik kaza sonucu hasar görmüşse, yaralanmanın seviyesini tam olarak anlamak için BT tarama, MR görüntüleme ve diğer işlemlerin yapılması gerekir. Burada amaç, ameliyat öncesi mümkünse bütün tıbbi rahatsızlıkları istikrara kavuşturmaktır.
Retinanın veya vitreusun durumu belirlendikten sonraki aşamada, hasta ve retina uzmanı beraberce bundan sonra atılacak adımları planlar. Riskler, faydalar ve alternatifler (müşahade altında tutmak dahil) bilgilendirilmiş onamın bir parçası olarak değerlendirilir. Hasta, imzasını atmak suretiyle planlamaya ve ameliyata onay vermiş olur.
Diyaliz, evde bakım ve ameliyat tarihi öncesinde ve sonrasında ulaşım gibi diğer tıbbi faaliyetlerin önceden ayarlanması önemlidir. Hasta, durumunun doktor tarafından değerlendirilmesi için ameliyattan sonraki gün kontrol muayenesine geleceğini hesaba katmalıdır.
Hastaların ameliyattan 8 saat öncesinden itibaren herhangi birşey yiyip içmemesi istenir. Bazen bu, “geceyarısından sonra birşey yiyip içilmemesi” şeklinde ifade edilse de aslında süre ameliyat saatinize bağlıdır. Ameliyatınız günün ilerleyen saatlerinde gerçekleşecek olsa dahi, “geceyarısından sonra birşey yiyip içilmemesi” kuralına uyulmasının nedenlerinden biri, beklenmedik bir iptalle karşılaşılması durumunda cerrahınızın ameliyatınızı daha erken bir saate alabilecek olmasıdır. Hastaların herhangi birşey yiyip içmemesinin istenmesinin bir diğer nedeni de kusma olduğu takdirde, midenin içindekilerin nefes borusuna kaçıp akciğere ulaşması ihtimalini azaltmaktır.
Doktor ve anestezi ekibiniz, ameliyat gününde ilaçlarınıza devam edip etmeyeceğinizi size söyleyecektir. Genelde, göz damlası kullanan hastalar ameliyat gününde dahi ilaçlarına devam edebilirler. Ancak haplar ve diğer ağızdan alınan ilaçlar için özel yönlendirme yapılması gerekir. Eğer alınan ilaç kalp, solunum, tansiyon, felç veya anksiyete konusunda kritik önem taşıyorsa, bu tür ilaçlar büyük olasılıkla bir tatlı kaşığı su ile beraber alınmaya devam edecektir.
İnsülin, kan incelticiler, kalp pilleri ve diğer kritik önemdeki cihazlar ile ilgili olarak her doktor ve anestezi ekibi kendi tavsiyelerini size sunacaktır. Vitaminler, kolesterol düşürücü ilaçlar veya doğum kontrol hapları gibi diğer haplar ise büyük ihtimalle ameliyat sonrasında alınmaya devam edebilir.
Her zaman için ameliyata geç gelmektense erken gelmek doğru olacaktır. Diğer ameliyatlar tahmin edilenden uzun sürecek olursa beklemeniz gerekebilir ama acele edip telaşlanmaktansa erkenden varıp dinlenmek daha doğrudur. Girişinizi yaptıktan sonra size bir kimlik bilekliği verilecektir. Bu, sizin doğru hasta olarak doğru ameliyatı doğru göze uygulatmanızdan emin olmak için atılan ilk adımdır.
Ameliyat bekleme odasında, hemşire, anestezi ve ameliyat ekibi yeniden işlemlerinizi kontrol edecek ve ayrıca size alerjiniz olup olmadığını soracak ve işleme geçebilmek üzere sağlığınızın stabil durumunda olduğunu teyit edecektir. Ameliyat edilecek gözü işaretlemek üzere bir işaret kalemi kullanılmadan önce onamın, çizelgenin ve planlanan ameliyatın beklentilerinizle uyuştuğunu sözlü olarak teyit etmeniz istenecektir.
Giysilerinizi değiştirmeniz ve özel olarak göz cerrahisi için tasarlanmış bir sedyeye uzanmanız istenir. Genelde IV ve EKG takılarak ve oksijen monitörü yerleştirilerek ekibin sizi rahatlatacak bir ilaç vermesi ve ameliyat esnasında hayati bulgularınızı takip etmesi sağlanır. Çoğu yetişkine yalnızca asgari ölçüde sedasyon uygulanarak genel anestezinin yan etkileri bertaraf edilmiş olur, ayrıca çoğu hasta hafif gevşeme ile daha rahat etmektedir.
Genel anestezi genellikle çocuklara ve ağır yaralı, potansiyel olarak değişken veya endişeli kişilere uygulanır. Topikal (göz damlası) ve perioküler (göz çevresi) anestezi de gözü rahatlatmak ve ameliyatı acısız hale getirmek üzere yapılan uygulamalardır.
Operasyona başlamadan önce doktorunuz son bir kontrol prosedürü uygulayarak bütün personelin yapılacak işlem konusunda hemfikir olduğundan ve her şeyin hazır olduğundan emin olur.
AMELİYAT SONRASI BİLİNMESİ GEREKENLER
Yukarıda belirtildiği gibi, çoğu ameliyat hastayı yatırmadan yapılır. Göz genellikle rahattır, yaralanmadan korumak üzere bandajla örtülmüştür. Gözü tedavi etmek üzere gaz kabarcığı ya da silikon yağı kullanılmışsa, cerrahınız gereken pozisyonu (yüzüstü gibi) nasıl alacağınıza ve ne süreyle bunu devam ettireceğinize dair talimatları verecektir.
Gaz kabarcığı, retinaya normal konumuna dönmesi için baskı yapmaya ve göz iyileşene kadar da orada tutmaya yarar. Genellikle yalnızca hafif sedasyon uygulandığı için hastalar ameliyat sonrası kendilerini iyi hissederler ve bir saat ya da daha kısa bir süre içinde eve gitmeye hazır hale gelirler. Ameliyatın hemen sonrasında araba kullanmanızın güvenli olmayacağı düşünülmektedir, bu nedenle sizin yerinize arabanızı kullanacak bir sürücüye ihtiyacınız olacaktır.
Ameliyattan bir gün sonra kontrol muayenesine gelirken de, yine bir sürücü eşliğinde seyahat etmeniz tavsiye edilir. Eğer gaz kabarcığı kullanılmışsa, göziçi basıncının yükselmesi riskini azaltmak amacıyla havayolu ile seyahatten, azotlu gaz anestezisi almaktan ve yüksek rakımlara çıkmaktan kesinlikle kaçınılmalıdır. Doktorunuz bu faaliyetleri tekrar ne zaman yapmaya başlayabileceğiniz konusunda ayrıntılı bilgi verecektir.
Gaz kabarcığı veya silikon yağı içeren bir vitrektomi işleminden sonra başın ve gözün konumunun korunması, ameliyatın başarısına katkı sağlamak için çok önemlidir. Yolcu olarak seyahat ederken, gözünüzü veya başınızı söylendiği şekilde çevirmelisiniz. Daima emniyet kemerinizi takmalısınız.
Ameliyat sonrası ilk muayenenizde doktorunuz ve ekibi, ilaçlarınıza, damlalarınıza, pozisyonunuza, göz bandı kullanımına ve genel faaliyetlere ilişkin talimatlarını yeniden gözden geçireceklerdir. Ayrıca, bir sonraki takip muayeneniz için randevu vereceklerdir. Araba kullanmak konusunda kendinizi tamamen güvenli ve ehil hissedene kadar araç kullanmaktan KAÇININIZ. Bu süre, ameliyat sonrası birkaç gün ila birkaç hafta arasında değişebilir.
İYİLEŞME
İlginçtir ki vitrektominin ve vitreusun çıkarılmasının gözün sağlığı üzerinde pek az etkisi vardır. Gözün kendi sıvıları (aköz sıvı) zamanla tuzlu su solüsyonunun veya gaz kabarcığının yerine geçer.
Eğer daha ciddi durumları tedavi etmek amacıyla, vitreus yerine geçen madde olarak silikon yağı kullanılmışsa, ilk ameliyattan birkaç ay sonra bu silikon yağını çıkarmak için ikinci bir operasyon yapılabilir. Ameliyat sonrası göz kapağında şişlik, göz çevresinde morarma ve kızarıklık gibi geçici durumlar görülebilir ancak bunlar nispeten hızla iyileşir.
Ameliyat sonrası göze bir şey kaçmış gibi hafif bir his yaşamak yaygındır fakat şiddetli ağrı genelde görülmeyen bir durumdur; ancak olağandışı enflamasyon veya yüksek göziçi basınç söz konusu olduğunda tecrübe edilir. İlaçlı göz damlaları, gözün iyileşmesi için çok önemlidir.
Çoğu tıbbi durumda geçerli olduğu üzere, ameliyat öncesinde göz ne kadar sağlıklıysa, o kadar hızla iyileşir ve görme düzelir. Bazı hastalarda operasyondan sonraki birkaç gün görmede azalma yaşanabilir. Özellikle de gaz kabarcığı ya da silikon yağı kullanılan hastalarda görmenin iyileşmesi haftaları hatta ayları bulabilir.
