Medyada Sağlık Prof. Dr. Ziya Kapran Retina ve Göz Hastalıkları Uzmanı
Video özeti aşağıdadır;
Retina yapısı, hasarları ve tedavisi konusunda merak edilenler medyada sağlıkta konuk olan Prof. Dr. Ziya Kapran tarafından soru işaretleri cevaplanıp ele alınıyor. Retinada hasarlar ve birtakım travmalar nedeniyle ciddi hastalıklar ortaya çıkabiliyor.
Sadece travmalar nedeniyle göz daha detaylı olarak retina nasıl etkilenir? Her travma geçiren göz muayenesine gitmeli mi?
Göz iskelet tarafından korunan bir organ ancak aynı zamanda da hassas bir organ. Göz Travmaları vücutta önemli bir yer tutuyor. Göz çok küçük bir organ ancak hasarlar sonucunda oluşan durum çok ağır oluyor. Yurtiçi ve yurtdışında yapılan istatistiki çalışmalar sonucunda her 100 kişiden 1’i göz kazasına maruz kalabiliyor. Bunlardan bazıları çok ağır sonuçlanıyor yani ciddi bir durum oluşabiliyor.
Bir çarpma ya da düşme durumunda nerede göz kontrol edilmeli?
Göze yönelik her darbe mutlaka kontrol edilmeli. Kişi bir kaza geçirdikten sonra çok net görebilir. Ancak bazı durumlarda gözün arkasında meydana gelen bir hasar var ise bu sonradan ortaya çıkabiliyor. Hatta bazı hasarların etkisi bir kaç yıl sonra bile ortaya çıkabiliyor. Yani hemen ortaya çıkmayabilir. Retina gözün arkasında yer alan bir dokudur ve gözün 2/3 'lük arka kısmını oluşturur. Retinanın ön tarafında yırtıklar oluşabiliyor. Gözü bir fotoğraf makinasına benzetebilirsiniz makinanın filmi retinadır. Yani gözün gören kısmı retinadır.
Retina yırtılınca herhangi bir ağrı yapmaz çünkü retinanın ağrı duyusu yoktur. Burada sinirler yer alır ancak bu sinirlerde ışığı görmeye odaklanmıştır. Yırtık bu yüzden ilk başta belli olmayabilir.
Retina 0,3-0,5 mm olarak gözü kaplayan bir yapıdır. Yani göze yapışıktır ve oldukça incedir. Bir halı gibi gözü kaplayan bir zar tabakasıdır. Bu zarın ortasında da gözü kaplayan bir sıvı vardır bu sıvıya da ‘’vitreus’’ denir. Vitreus bir yastık görevi yapar.
Ciddi bir kaza olduğu zaman göz yırtılmayabilir ancak genellikle gözde bir şok dalgası meydana geliyor. Bunun sonucu olarak da göz önce küçülüyor sonra da genişliyor. Tıpkı bir top gibi önce basılıyor sonra genişliyor ve bu sırada bir yer yırtılabiliyor. Özellikle genç bir bireyse göz yırtığını anlamayabilir. Göz bebeği genişletilip gözün arkasına baktığınız zaman yırtığı görebiliyorsunuz. Erken dönemde bu durum fark edilirse lazer yöntemi ile bu yırtık kapatılabiliyor. Bu lazer basitçe tabir ile yırtığın etrafına bir baraj çekip bir kaynak görevi görüyor. Oranın sınırlı kalmasını sağlıyor. Böylece yırtığın büyümesi önleniyor. Ancak bu yapılmazsa ve yırtık büyürse burası su almaya başlıyor ve bu duruma da retina dekolmanı adı verilen hastalık meydana geliyor. Bu durumda da argon lazer ile tedavi edilemiyor.
Göz iltihabı (Üveit) hastalığına bağlı bir süre ilaç kullanmış birinin kemiklerinde kırılma oluşmuşsa bu durumda ne yapılmalı?
Böyle bir durumda kullanılan ilaçları değiştirilmeli. Uzun süre göz iltihabı olan bir hasta ise immün sistemi (bağışıklık sistemini) baskılayan, harekete geçiren başka bir tedavi yöntemi uygulanmalıdır.
Retinanın bir hasar aldığının göstergesi nedir?
Kazaların %50' sinde çocukların gözleri etkilenir. Bunların çoğu gözü koruyucu önlemler alınırsa %70’i önlenebilir.
Retina Dekolmanında Tedavi
Retina dekolmanı hastalığının ağırlığına göre yani derecesine göre tedavi yöntemleri belirlenir. Eğer basit bir yırtık ise gaz kullanılır. Eğer daha ileri bir durumdaysa gözün dışından çökertme işlemi yapılıyor. Hastalık daha da ilerideyse vitrektomi ameliyatı yapılır.
Vitrektomi Ameliyatı
Retina dekolmanı olduğunda yani tüm retina ayrılırsa yani halı tamamen ayrılırsa ameliyat yapılır ve yerine yapıştırılır ancak retina ayrı kaldığında ölen hücrelerden dolayı ciddi bir görme kaybı oluşabilir.
Gözün tamamen vitreus sıvısı boşaltılıp oluşan zarlar temizlenir ardından da gaz ya da silikon yağı konulur. Gaz verilmiş kişide gaz kendiliğinden gider. Silikon yağı kullanılmış ise bu alınmalıdır. Eğer gözde silikon yağı bırakılmışsa bu kişi sürekli kontrol edilmelidir. Üretilen zarlar ara ara temizlenmelidir. Silikon yağı zamanla bozulabilir. Eğer çıkarılmayacak durumdaysa silikon yağı değiştirilmelidir.