EPİRETİNAL MEMBRAN NEDİR?Epiretinal membran gelişimi herhangi bir nedene bağlı olarak retinanın önünde zar tabakası oluşmasına denir. Görmenin azalması için epiretinal membranın makula adını verdiğimiz merkezi bölgede oluşması gerekmektedir. Makula retinanın merkezinde 3-4 mm lik bir bölgedir. Makula hücreleri ve bu hücreler arası organizasyon olağanüstü bir sistematik halinde çalışır. Uzaktaki küçük bir ayrıntıyı görme, okuma, yazma, renkli görme gibi ayrıntılı görme işlevleri makula ile yapılır. Epiretinal membran makula işlevini bozar ise merkezi görme bozulabilir. Ayrıntılı ve keskin görme zarar görebilir.
Farklı nedenlere bağlı olarak epiretinal membran gelişir. En sık nedeni gözdeki yaşlanma sonucu vitreus jelinin retinadan ayrılmasıdır. Doğduğumuzda gözün ¾ ünü dolduran vitreus jeli sıvılaşır genellikle 40 yaşından sonra vitreus jeli retinadan ayrılır. Jelin retinadan ayrılması sonucu oluşan küçük yaralanmalar yıllar içinde retina önünde epiretinal zar gelişmesine neden olabilir. Yaşa bağlı olmadan göz travmalarına, şeker hastalığına, üveit-göz iltihabına veya damar tıkanıklığına olarak da epiretinal membran gelişimi meydana gelebilir.
Yaş ile epiretinal membran görülme oranları artar. 50 yaşın üzerinde %2 olan oran, 75 yaşın üzerinde %25 düzeyine çıkar .
Bazı hastalarda görme bozukluğu oluşmaz. Epiretinal membran yıllarca bulgu vermeden görme azalması yapmadan sakin olarak kalabilir. Ancak makula fonksiyonu bozulur ise merkezi görme azalır. Uzak ve yakın görme fonksiyonları azalır. Düz çizgiler yamuk gözükür. Merkezi görme sahasında karanlık sahalar (skotom) oluşur. Görme fonksiyonları giderek azalabilir veya değişmeden yıllarca olduğu gibi kalabilir.
Uzman göz doktorunuz rutin göz muayenenizi yaptıktan sonra göz bebeğiniz büyütür ve retina muayenenizi yapar. Mercek ile yapılan retina muayenesinde epiretinal membran olduğundan şüphe duyulur ise OCT (optik kohorens tomografi) ve/veya FFA (fundus floresein anjiyografisi) tetkikleri yapılır. OCT ile retina tabakalarının ne derece etkilendiği incelenir. FFA ile retina damar yapısı incelenir.
Epiretinal membran görme azalması yapmıyor ise 2-4 aylık düzenli kontroller ile takip edilir. Epiretinal membran merkezi görme kaybı yapar ise tedavisi cerrahidir yani ameliyattır.
Epiretinal membran tedavisi için 3 girişli pars plana vitrektomi (retina cerrahisi) ameliyatı yapılır. Bir girişten sıvı verilir. Diğer 2 girişten ışık ve vitreus kesicisi yerleştirilir. Vitreus gözün büyük arka boşluğunu dolduran jel kıvamında bir sıvıdır. Vitreus çok küçük bir alet ile parçacıklara bölünerek göz dışına emilir. Vitreus makula bölgesine çok sıkı olarak yapışıktır ve yapışık vitreus makuladan dikkatlice ayrılır. Makula önündeki Epiretinal Membran soyularak çekintiler ortadan kaldırılır. Epiretinal zar gözden uzaklaştırıldıktan sonra göziçine uzun süre kalacak gaz verilir ve hastanın bir süre (2-5 gün) yüzaşağı dönük pozisyonda yatması istenir.
Epiretinal Membran nedeniyle vitrektomi (retina cerrahisi) ameliyatı olan hastalarda %3-5 arasında retina dekolmanı (retina ayrılması) riski vardır. Retina dekolmanı oluşan hastaların tekrar operasyona alınması gereklidir. Daha önce katarakt operasyonu olmamış hastaların çoğunda 1 yıl gibi kısa bir sürede katarakt ilerler ve katarakt operasyonuna gerek duyulur.
