Gözlerimizin sağlıklı ve rahat olması için gözyaşına ihtiyacı vardır. Gözde yeterli gözyaşı üretilmemesine göz kuruluğu denir. Gözde doğru türde gözyaşı üretilmemesi de göz kuruluğu olarak adlandırılır.

GÖZYAŞI NASIL ÜRETİLİR VE NE İŞE YARAR?

Gözünüzü kırptığınızda bir gözyaşı film tabakası gözünüzün üzerine yayılır ve böylelikle gözün yüzeyini pürüzsüz ve saydam tutar. Gözyaşı film tabakası iyi görmek için önemlidir.

Gözyaşı film tabakası üç katmandan oluşur:

• Yağlı katman
• Sulu katman
• Mukus katmanı

Gözyaşı film tabakasının herbir katmanının ayrı bir işlevi vardır.

Yağlı katman gözyaşı film tabakasının dışıdır. Gözyaşı yüzeyini pürüzsüz yapar ve gözyaşlarının hemen kurumasını engeller. Bu katman gözün meybomiyan bezlerinde üretilir.

Sulu katman gözyaşı film tabakasının ortasıdır. Gözyaşı olarak gördüğümüz şeyin çoğunluğunu oluşturur. Bu katman gözü temizler, göze ait olmayan parçacıkları yıkayıp çıkarır. Bu katman göz kapaklarındaki lakrimal bezlerden gelir.

Mukus katmanı gözyaşı film tabakasının iç katmanıdır. Sulu katmanın gözün yüzeyine yayılarak gözü nemli tutmasını sağlar. Mukus olmadan gözyaşı göze yapışmaz. Mukus konjunktivada üretilir. Konjunktiva, gözün beyaz kısmını ve göz kapaklarının içini kaplayan saydam dokudur.

Normalde gözlerimiz nemli kalmak için sürekli olarak gözyaşı üretir. Gözlerimiz tahriş olmuşsa veya ağlarsak, gözlerimiz çok miktarda gözyaşı üretir. Ancak bazen gözlerimiz yeterli derecede gözyaşı üretmez veya gözyaşı film tabakasının bir ya da daha fazla katmanı bazı etkilere maruz kalır. Bu durumda, göz kuruluğu meydana gelir. 

GÖZ KURULUĞUNUN BELİRTİLERİ

Göz kuruluğunun bazı belirtileri şunlardır:

• Gözlerde batma ve yanma hissi
• Göze birşey kaçmış gibi pütürlü his ve kaşınma
• Gözün içinde veya çevresinde mukus iplikleri
• Gözlerin kızarması ve tahriş olması. Özellikle rüzgarda veya sigara dumanında meydana gelir
• Kontakt lens kullanmakta güçlük
• Gözde aşırı sulanma

Göz kuruluğu olan gözde aşırı sulanma olması tuhaf gelebilir ama göz kuruluğu yüzünden tahriş olmuş bir göz daha fazla miktarda yaş üretir.

GÖZ KURULUĞUNUN SEBEPLERİ

Hormonal değişikliklere bağlı olarak insanlar yaşlandıkça gözyaşı oranı azalmaya eğilim gösterir. Göz kuruluğu kadınlarda da erkeklerde de görülebilir. Ancak kadınlarda, özellikle de menapoza girmiş kişilerde daha sık görülür.

Göz kuruluğunun diğer bazı sebepleri şunlardır:

• Romatoid artrit, Sjögren sendromu, tiroid hastalığı ve lupus gibi bazı hastalıklar
• Blefarit (göz kapaklarında şişlik ve kızarıklık)
• Entropion (göz kapaklarının içe dönmesi); ektropion (göz kapaklarının dışa dönmesi)
• Dumana, rüzgara ya da çok kuru iklime maruz kalmak
• Uzun süre bilgisayara bakmak (göz kırpmanın azalması)
• Uzun süre kontakt lens kullanmak
• LASİK benzeri refraktif göz operasyonu geçirmek
• Bazı ilaçları kullanmak, örneğin:
  • Yüksek tansiyon için diüretikler (idrar söktürücü)
  • Kalp rahatsızlıkları veya yüksek tansiyon için beta blokerleri
  • Alerji ilaçları (antihistaminikler)
  • Uyku ilaçları
  • Anksiyete ilaçları

Kullandığınız reçeteli ya da reçetesiz bütün ilaçları göz doktorunuza belirtiniz.

GÖZ KURULUĞUNUN TEDAVİSİ
GÖZYAŞI İLAVESİ

Göz doktorunuz suni gözyaşı kullanmanızı isteyebilir. Bu, gözyaşına benzeyen bir göz damlasıdır. Suni gözyaşını ihtiyacınız oldukça kullanabilirsiniz. Suni gözyaşı damlası reçetesiz olarak alınabilir. Piyasada pek çok marka bulunmaktadır. Size en uygun markayı deneme yanılma yöntemiyle bulabilirsiniz.

Gözyaşı damlalarını günde altı kereden fazla kullanıyorsanız veya koruyucu maddelere alerjiniz varsa, koruyucusuz gözyaşı damlası kullanmanız gerekir çünkü koruyucu madde içeren gözyaşı damlaları çok sık kullanıldığı takdirde, bu damlalarda bulunan kimyasallar gözlerinizi tahriş etmeye başlayabilir.

GÖZYAŞININ MUHAFAZA EDİLMESİ

Göz doktorunuz gözyaşı kanallarınızı bloke etmeyi önerebilir. Böylelikle doğal gözyaşınız gözlerinizde daha uzun süre kalır. Küçük silikon veya jel tıkaçlar (punktal tıkaç adı verilir) gözyaşı kanallarınıza sokulur ve gerektiği zaman çıkarılabilir. Göz doktorunuz gözyaşı kanallarınızı cerrahi müdahale yoluyla daimi olarak kapatmayı da önerebilir.

GÖZYAŞININ ARTTIRILMASI

Göz doktorunuz özel bir ilaçlı göz damlası kullanmanızı isteyebilir. Bu damla yoluyla gözleriniz daha fazla doğal gözyaşı üretmeye başlar.

GÖZ KURULUĞUNA NEDEN OLAN ETKENLERİN TEDAVİ EDİLMESİ

Gözleriniz tahriş olmuşsa, göz doktorunuz bu sorunu tedavi edebilir. Doktorunuz şunları önerebilir:

• Reçeteli göz damlaları ya da merhemleri
• Göze sıcak kompres
• Göz kapağı masajı
• Göz kapağı temizleyicileri

GÖZ KURULUĞUNUN ENGELLENMESİ İÇİN BAZI İPUÇLARI

• Mümkünse saç kurutma makinesi kullanmayın.
• Çok sıcak odalarda bulunmaktan kaçının. Kış aylarında hava nemlendirici aygıtlar yoluyla havadaki nemi arttırın veya ısıtıcının ya da radyatörün yanına bir kap su koyun.
• Dışarıda yüzü saran çerçeveli gözlük takarak gözlerinizi kurutan rüzgardan korunun.
• Göz kuruluğu şikayetlerini azaltmak için beslenmenize omega-3 yağ asitleri ilave etmek konusunda göz doktorunuzla görüşün. Omega-3 yağ asitleri yağlı balıklarda (örneğin somon, sardalya, ton balığı, alabalık, hamsi) ve keten tohumunda bulunur. Hap veya tablet şeklinde besin takviyesi olarak da alınabilir.
• Sabah kalktığınızda gözleriniz kuru oluyor ve kaşınıyor mu? Yatmadan önce suni gözyaşı merhemi ya da yoğun göz damlası kullanabilirsiniz.