Göz içi lenslerin (GİL) geliştirilmesinden önce, insanlar katarakt ameliyatından sonra görebilmek için çok kalın gözlükler veya özel kontakt lensler takarlardı. Günümüzde ise kataraklı lensin çeşitli göz içi (GİL) implantları ile değiştirilmesi mümkündür ve bu sayede insanlara gelişmiş görme kabiliyeti sağlanmaktadır. Görme ihtiyaçlarınıza ve yaşam tarzınıza en uygun GİL çeşidine karar vermek için göz doktorunuzla görüşebilirsiniz.
GÖZİÇİ LENSLERİ (GİL) NASIL İŞLEV GÖRÜR?
Gözünüzün doğal lensi gibi GİL de gözünüze gelen ışığı kornea ve gözbebeği aracılığıyla, gözün arkasında yer alan ve optik sinir yoluyla beyne görüntüleri aktaran hassas bir doku olan retina üzerine odaklar. Çoğu GİL esnek ve katlanabilir malzemeden yapılır ve büyüklüğü yaklaşık olarak madeni bir liranın üçte biri kadardır. GİL türlerinin belirli görme sorunlarını nasıl düzelttiğini öğrenmek üzere aşağıdaki bilgileri okuyabilirsiniz.
SİZİN İÇİN DOĞRU LENS HANGİSİ?
Ameliyat öncesinde, GİL reçetenizi belirlemek üzere gözlerinizin ölçümü yapılır. Bunun üzerine, göz doktorunuz ile birlikte hangi GİL türünün sizin için doğru olduğuna karar vermek üzere seçenekleri karşılaştırabilirsiniz. Bu da kısmen, okuma ve yakın görme için gözlük takmak konusunda ne istediğinize bağlıdır.
- İmplantı yapılan GİL türü, gözlük takmadığınızda nasıl gördüğünüzü belirleyecektir. Hastalın çoğu bir takım faaliyetleri gerçekleştirebilmek için yine de gözlüğe ihtiyaç duyabilecektir.
- Astigmatınız varsa, göz doktorunuz size torik GİL’ler ve bununla ilgili tedavi seçenekleri hakkında bilgi verecektir.
Bazı durumlarda, gözlük ihtiyacınızı azaltacak özel kalite GİL kullanma seçeneğiniz varsa, maliyet de kararınızda önemli bir etken olabilir.
GÖZİÇİ LENS(GİL) TÜRLERİ
Monofokal (Tek odaklı Lens) lens
Bu yaygın GİL türünün kullanımının yaklaşık 30 yıllık bir geçmişi vardır.
- Monofokal lensler yakın, orta ve uzak mesafelerde en iyi görmeyi sağlamak üzere tasarlanmıştır.
- Monofokal tercih eden çoğu kişinin GİL’leri uzak görmeye ayarlıdır, yani yakın faaliyetler için okuma gözlüğü kullanırlar. Öte yandan, GİL’leri yakın görmeyi düzeltmek için ayarlanmış kişiler ise uzaktaki nesneleri net görebilmek için gözlüğe ihtiyaç duyacaktır.
- Monofokal tercih eden bazı kişiler GİL’lerinin bir göz için uzak görüşe diğer göz içinse yakın görüşe ayarlanmasını tercih edebilir. Bu stratejiye “monovizyon” adı verilir. Beyin, orta mesafelerde görme sağlamak için iki gözden gelen bilgiyi uyarlar ve sentezler. Böylelikle okuma gözlüğü ihtiyacı çoğunlukla azalmış olur. Düzenli olarak bilgisayar, cep bilgisayarı ya da başka dijital cihazları kullanan kişiler bunu özellikle faydalı bulabilir. Monovizyon uygulamasını düşünen kişiler öncelikle bu tekniği kontakt lenslerle denemeli ve monovizyona ne ölçüde alışabildiklerine bakmalıdır. Çok net ve ayrıntılı görmeye ihtiyaç duyan kişiler monovizyonun kendilerine uygun olmadığına karar verebilir. Öte yandan, görme reçeteleri monovizyona uygun kişiler, bu sayede gözlük ihtiyacını çok aza indirgeyerek veya tamamen ortadan kaldırarak hemen hemen bütün mesafelerde iyi görebilirler.
- Presbiyopi 40 yaşından sonra herkesi etkileyen bir bozukluktur. Presbiyopide, gözün lensi daha az esnek hale gelerek yakın görmeyi özellikle de loş ışıkta zorlaştırır. Presbiyopi yakın nesnelerin net görülmesini güçleştirdiği için kataraktı olmayan kişiler bile okuma gözlüğüne veya buna denk bir görme düzeltmesine ihtiyaç duyar.
MULTİFOKAL LENSLER
- Bunlar daha yeni GİL türleri olup gözlük veya kontakt lens kullanımını azaltır ya da ortadan kaldırır.
- Multifokal türde, GİL üzerinde bir dizi fokal bölge veya halka tasarlanır. Gelen ışığın bölgeler arasında nereye odaklandığına göre kullanıcı hem yakın hem de uzak nesneleri net bir biçimde görme kapasitesine kavuşabilir.
- Gözlüksüz olarak okuyabilme ve başka görevleri yerine getirebilme becerisi kişiden kişiye değişir fakat genellikle multifokal göziçi lenslerinin her iki göze yerleştirilmesi en iyi çözümdür.
Multifokal GİL türünün her ikisinde de beynin uyum sağlaması ve görmede iyileşmenin tamamlanması, ikinci göze cerrahi uygulanmasından itibaren genellikle 6 ila 12 hafta sürer.
MULTİFOKAL GÖZİÇİ LENSLER İLE İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER
- Pek çok insan için bu GİL türleri gözlük veya kontakt lens ihtiyacını azaltır ancak tamamen ortadan kaldırmaz. Örneğin, kişi gözlüksüz okuyabilir ama sözcükler gözlükle bakıldığından daha az net görünür.
- Kişinin bu GİL’lerle ilgili tatmini, gözbebeklerinin ebadına ve diğer göz sağlığı etmenlerine bağlıdır. Astigmatı olanlar göz doktorlarından torik GİL’lerle ve buna yönelik tedavilerle ilgili bilgi alabilir.
- Parlama ve ışık etrafında halka görülmesi gibi yan etkiler veya görmede keskinlik azalması (kontrast hassasiyeti) özellikle geceleri veya loş ışıkta yaşanabilir. Çoğu kişi bu yan etkilere alışır veya bunlardan rahatsız olmaz ama gece sıklıkla araba kullananlar veya yakın işe odaklanması gerekenler monofokal GİL’lerden daha memnun kalabilir.
Astigmat için torik göziçi lens (GİL)
Bu GİL türü, lensin içine dahil olan astigmat düzeltmeli monofokal veya multifokal bir GİL’dir.
- Astigmat: Bu göz bozukluğunda hem yakın hem de uzak görme bozulur ve bulanıklaşır. Astigmatta, kornea (gözün saydam ön camı) basketbol topu gibi yuvarlak ve pürüzsüz değildir, daha çok futbol topu gibi eğimlidir. Astigmat derecesi yüksek kişiler genellikle torik GİL’lerle daha rahat ederler.
- Gözlük ihtiyacını azaltmak (ve mümkünse ortadan kaldırmak) isteyen kişiler limbal gevşetici kesileri adı verilen ilave bir tedaviyi tercih edebilir. Bu tedavi, katarakt ameliyatı ile aynı anda veya ayrı olarak yapılabilir. Bu küçük kesiler sayesinde korneanın biçimi yuvarlaklaştırılabilir ya da daha simetrik hale getirilir.
Koruyucu GİL filtreleri
Gözün retinasını UV ve diğer zarar verici ışık radyasyonundan koruyan filtreler GİL’lere dahil edilebilir. Göz doktoru, hastanın ihtiyaçlarına özel koruma sağlayacak filtreleri seçer.
KATARAKTLI LENS DEĞİŞİMİNDE DİĞER ÖNEMLİ KONULAR
- Bazı durumlarda, kişi katarakt lens ameliyatı sonrası iyileşmesini tamamlamasının ardından mümkün olan en iyi görmeyi elde etmek için başka düzeltmeye de ihtiyaç duyabilir. Bu durumda göz doktoru, GİL’i başka bir tiple değiştirmek, ilave GİL implantı yapmak veya kornea üzerinde limbal gevşetici kesileri gerçekleştirmek üzere ilave cerrahi işlem önerebilir. Bazı vakalarda başka lazer refraktif cerrahi önerilebilir.
- LASİK gibi refraktif ameliyat geçirmiş kişiler, GİL implantından önce dikkatle değerlendirilmelidir çünkü önceki refraktif ameliyat geçmişi, doğru GİL reçetesinin ölçülmesini etkileyebilir. Daha önce gözlük numaranızı düşürmek için refraktif cerrahi geçirmiş iseniz mutlaka göz doktorunuzu bilgilendiriniz.
